Door Gerard Van Der Velden
Retezat Maraton is een trailrun in het Retezatnatuurpark in Roemenie, niet te verwarren met de Retezat TrailRace die aan de andere kant van het park gehouden wordt. De 'Maraton' is zwaarder en technischer en trekt minder internationaal publiek, soms loopt er een verdwaalde hongaar of spanjaard mee en dit jaar dus een nederlander.
Er kan voor drie afstanden worden ingeschreven, 14, 24, 37 km. de 'Cross', de 'Zimbru'(wisent), de 'Dinozaur' met 1250, 2400, 3500 meters omhoog en snelste finishers zo rond tweeeneenhalf, vier en zes uur. Start en finish zijn onderaan de skipiste van Rausor op 1240m. Alledrie de routes klimmen eerst omhoog naar de Retezat op 2485m. De langste route loopt ook nog over de Peleaga met 2509m. Er zijn twee verzorgingsposten die voorzien zijn van 'radio' voor contact met de buitenwereld. Bij de overige checkpoints worden nummer en tijd genoteerd. De mobiele telefoon werkt halverwege de skipiste en alleen bij helder weer, die kan dus in Rausor blijven.
Voor het eerst liep ik dit jaar de Salland- en Veluwezoomtrail. Als hardloper ben ik een laatbloeier, ruim drie jaar geleden begonnen, nu 55 jaar oud. Ik wilde wel eens een meer technische trail proberen en omdat de Retezat-Maraton in Roemenie mooi in de reisroute van de zomervakantie paste heb ik me op internet aangemeld. Ik ben de enige niet-roemeen. Ik heb aardig wat twijfels. Kom ik die berg omhoog en hoe lang gaat me dat duren. Thuis heb ik 20 keer de Hettenheuvel op en af gelopen, da's een kilometer :-). Krijg ik nog lucht op die hoogte en houd ik voldoende energie over. De 'Dinozaur' lijkt me te hoog gegrepen. Ik zal starten in de 'Zimbru' en kan altijd de kortere route terug nemen, 'voor het geval dat'. Omdat ik heb leren lopen in de barefoot-zerodrop-minimalisten-traditie en het liefst loop op teenschoenen (Skeletoes) heb ik een probleem. Een gesloten schoen met teenbescherming is noodzaak net als genoeg demping om urenlang over de keien te kunnen stuiteren en een niet-slippende zool.
Roemenie is een waar 'trailrunnersparadise'. Overal waar we met onze camper even van de doorgaande weg afgaan vinden we makkeljk een overnachtingsplek. Vaak bij een drinkplaats zoals een put of een beek. Als ik 's ochtends een stuk ga rennen blijven de zwerfhonden op een afstand of lopen weg, de reen springen voor me uit, weilanden staan vol met talloze soorten bloemen. Hier en daar stijgen rookpluimen uit het landschap omhoog. Er staan al mensen op het land. Er wordt teruggegroet. Ik volg de sporen in het landschap, routes van kuddes koeien en schapen, karresporen. Geen verbodsborden, geen hekken, geen afrastering. Ik loop zo de middeleeuwen in, lijkt het. Roemenie is tijdloos.
De Retezat en de Peleaga behoren tot de hoogste bergtoppen van Roemenie. Het Retezatpark is voor een deel van de buitenwereld afgesloten, hier is oerbos, vindplaats van dinosaurusbotten, hier lopen beren en wisenten rond. Het grootste deel is echter voor iedereen toegankelijk en dat is te zien. Roemenen zijn gek op hiken, klimmen en camperen.
In Hateg doen we nog even boodschappen bij de Lidl. In Rau de Mori kopen we nog brood bij de warme bakker en lopen even bij de 'tourist information' binnen. Wonderlijk dat de aanwezige jonge dame geen engels of duits spreekt en dat in een land waar graag engels gesproken wordt. Voordat we aan de klim naar Rausor beginnen overnachten we in een naburige canyon aan de rivier. Onze jongens liggen in hun tentjes als 's nachts een onweer losbarst met stortbuien en hagel. Dit is een ruig land. Gelukkig had ik bij de laatste wifi gezien dat het weer op de berg beter zou worden met zon op de loopdag.
In de eerste versnelling brengt het stokoude campertje ons naar boven. De asfaltlaag is inmiddels verdwenen en de ronde stenen en modder maken het nog een hele klus om de skipiste te bereiken.
Er staan al wat tentjes en er slapen mensen in auto's. Voor de rest een troosteloze omgeving en mopperende reisgenoten na een gebroken nacht. Pubers zonder wifi en geen mobiel netwerk! Ik ben anderhalve dag te vroeg om mijn gestel wat te laten wennen aan de berglucht. Uit het bos zie ik kinderen rennen, bergje op, bergje af, ze hebben geelgroene linten in de hand. Zouden ze nog wat lintjes hebben laten hangen?
Ik zoek de chalet van de organisatie. Een vriendelijke vrouw is blij me te zien en nodigt me uit om de volgende dag vanaf vier uur m'n startnummer te komen ophalen. De avond voor de race zal er een uitgebreide briefing zijn.
Bij de definitieve inschrijving probeert dezelfde dame me om te halen om toch vooral de langste route te lopen! Prettig dat ze zoveel vertrouwen in me heeft :-). Paspoortnummer, 100 Lei, een weggooichip aan mijn naam gekoppeld, handtekening, de voorwaarden heb ik in googlevertaling gelezen (reddingshelikopter is voor eigen rekening!). Met mijn hoofd in de goodybag (héé, een nieuwe buff en een schoon T-shirt!) wordt ik buiten aangesproken door de organisator zelf. Welkom en uitgebreide uitleg over de race, want ik zal er 's avonds niet veel van begrijpen in het roemeens. Het weer wordt zonnig, een wolkje, een drupje regen in de middag. 15 graden onder, 10 graden boven, frisse wind. Hij adviseert lange broek, poles, handschoenen. Gebruik je handen, gebruik de staalkabels. Twee liter water mee of zoals veel roemenen doen, drink het water van de berg dan hoef je niets mee te nemen. Overal is water. Hij neemt de route met me door. Hij vraagt naar mijn ervaring. De enige mountaintrailervaring die ik heb is de Zagorirace die ik vorig jaar gelopen heb in Griekenland. (de 29 km 2013-editie naar de bron van de Voidomatis, door de diepste kloof op aarde). Hij schat dat ik wel na drie uur op de Retezat moet kunnen zijn en in een uur of zes terug kan zijn. Cutoff-time is half zes aan het Bucurameer (na acht en een half uur lopen), dat is halverwege bij de eerste verzorgingspost. Hij benadrukt dat ik niet moet aarzelen hulp te vragen. Als het nodig is brengen we je terug.
Diep onder de indruk van de persoonlijke aandacht zie ik de piste volstromen met auto's en tentjes. Veel lopers zitten overigens in de pensions in het dorp. Er is sprake van een shuttlebus uit Boekarest. Onze nieuwe buren zitten aan het bier en vragen zich af wat toch dat wachtwoord was wat duitse undercoveragenten niet konden uitspreken in wo-2. Ah! je bedoelt: 'Scheveningen'! Prima algemene ontwikkeling van die roemenen.
Die nacht hoor ik regelmatig geluiden van auto's, tentjes en bierblikjes, geluiden van een feestje in voorbereiding.
De ochtend is zonnig. Ik geniet van de luxe om 100 m. van de start te ontwaken, m'n yoga te doen, te ontbijten en rustig mijn spullen in orde te maken. De buren steken een laatste sigaret op en ik gooi nog even een handje vol algentabletten naar binnen om mijn mitochondrien gunstig te stemmen.
Ingetogen opwinding aan de start, het is partytime. Nog steeds rennen kinderen de berg op en af. Daar sta ik dan tussen het bergvolk. Ik zie veel Salomon, Mammut, veel Kalenjischoentjes. Zelf heb ik op Ebay een paar 'Skechers Go Bionic Trail' gescoord. Ik ben niet de enige met korte broek en één shirtje.
De start is rustig, op een paar sportschooltypes na die als afgeschoten projectielen het bos inschieten.
De route voert door een sprookjesbos rustig omhoog. Een oud vrouwtje staat naar ons te zwaaien voor haar hut hetgeen een teken lijkt te zijn om hier linksaf recht omhoog te lopen. Ik probeer een vaste plek te vinden in de stoet omhoog. Voor mij een vrouw met hoofddoekje die bosbessen loopt te grazen terwijl we tussen de struiken doorlopen. Ik kan haar net bijhouden met een acceptabele hartslag. De ondergrond is droog, niet modderig, ondanks dat er overal stroompjes water lopen, het is één groot bronnengebied waar manshoog groen steeds vaker wordt afgewisseld met keien-landschap, stenen tot metersgrote schotsen aan toe. Tussen het laatste groen worden de flessen en camelbags gevuld met water van de berg. Vervolgens klimmen, op handen en voeten, balanceren. Diep in de afgrond liggen meertjes, hoog boven mij de berg. Ik vergeet alle gevoel voor tijd tot ik wordt opgeschrikt door een man die recht voor me staat met pen en papier. Ah, het eerste checkpoint. Ik zeg dat ik blij ben hem te zien, krijg een hand, en hij noteert nummer en tijd. In tweeeneenhalf uur sta ik op de top. Ik neem even de tijd om de toerist uit te hangen en me te verwonderen. Ik zoek de route naar beneden. Er zijn er minstens drie. De gelestreeproute. Ik orienteer mij op zon en kompas. Ik moet over een bergkam op meer als 2300 m. naar een volgende piek waarachter ik zal afdalen naar het Bucurameer. De ambtenaar bevestigd mijn keus. Het begint met een afdaling in los puin. Vervolgens zijn er hele stukken pad waar je eindelijk weer een stukje kunt rennen, dan langs een afgrond hangend aan staaldraad en daar beneden zie ik het meer. Ik volg de hazalaarstengels met de groengele linten en zie het ene meer na het andere. Uiteindelijk bereik ik door blubber en grasland de verzorgingspost aan het Bucurameer. Na een hapje en een drankje gaat het weer omhoog langs de Custura. Ik loop in een oerlandschap, rauw en ruig, onherbergzaan, in de overweldigende mega-architectuur van het gebergte. Bovenop heb ik uitzicht op de komende etappe die voorlopig alleen daalt. Een man spreekt me aan en wijst naar boven, 'eagle' roept hij en ik zie de steenarend en hoor zijn schreeuw. Hoe lager ik kom hoe meer water, bergmeertjes, bronnen, beken, watervallen. Het transsylvanisch-alpine-gletschermoeras. Hoe lager, hoe groener. Schouderhoog groen met ertussen blauwe monnikskap, die je beslist moet ontwijken, daar maakten de steentijdroemenen pijlgif van om beren te schieten. Ik kom bij een nederzetting van de moderne tijd, Refugiul Gentiana. Achter de zonnecollector wordt ik weer geregistreerd en loop ik het bos in. Verder omlaag naar Cabana Pietrele voor een snelle hap en slok. Hier gaat het weer omhoog, weer sprookjesbos met watervalletjes en grote bemoste stenen.
Ik ben nu ruim zes uur onderweg en het verbaast me hoe luchtig ik nog omhoog loop. De schoenen hebben een supergrip op natte steen en op natte wortels. Het begint te regenen. Ah! dat zal dat druppie regen zijn wat voorspeld was. Ik trek de geprepareerde vuilniszak over m'n hoofd en sluit me aan bij een groepje wat mij passeert. Zij lopen de Dinozaur, de lange route. Ondertussen is het opgehouden met zachtjes regenen, met bakken komt het uit de lucht. Bovendien is het gaan onweren en ik loop omhoog om een bergrug te passeren. Enkele seconden tussen bliksem en donder. We passeren een loper die op de grond is gaan zitten tegen een steen. Misschien verstandig maar wij lopen door. Als het pad langzaam begint te dalen raak ik achterop de medelopers. Bliksem en donder, minder als een seconde, en ik krijg een enorme bak hagel op m'n kop! Loop ik nu het Nirwana tegemoet? Live or Die! Keien en blubber. Ik heb een kilo modder aan iedere voet. Het lijkt wel lood. De bui heeft alle electronen uit m'n lijf gezogen. Mijn mitochondrien raken verstopt in hun eigen afval, de energievoorziening stokt en dan gebeurt wat zeven uur niet is gebeurt, ik ga onderuit. Mijn linkerkuit versteent. Mijn rechterhelft siddert. Ik klop, masseer en kneed tot de kuit zich ontspant. Een teug water en een flink stuk 'Lidl Sesamebar with Honey' en ik sta weer overeind. Maar m'n knieen roepen, 'wij doen niet meer mee, je bekijkt het maar!' en ik strompel verder. Dan wordt ik gepasseerd door een snelle renner met kletterende stokken: 'Olanda O.K.?'. 'I'm alive!', roep ik terug. Kijk eens aan, er wordt aan mij gedacht! De afdaling kent nu ook wat minder steile stukken zodat ik wat kan rennen en dat gaat gelukkig beter. Ik probeer m'n pijngrens nog wat te verleggen als ik een paar hikers passeer want ik blijk nog enige ijdelheid te bezitten en wil een fatsoenlijke indruk maken. Belachelijk natuurlijk want ik zit van top tot teen onder de blubber, ben gehuld in een afvalzak voor plastic afval, en het lukt ook niet want de man biedt spontaan zijn poles aan mij aan! Wat een geweldige vent! Het is heerlijk om even mijn armspieren te gebruiken maar als ik daken van huizen onder mij zie en het begin van de stoeltjeslift, bedank ik en geef de stokken terug. Het voelt teveel als lopen op krukken. De zak gaat uit en ik loop de skipiste naar beneden. Uit het mistige gat wordt geschreeuwd. Ik ben gezien. Ik schreeuw terug. Iedereen schreeuwt terug. Een medaille en kussen van een roemeense schoonheid. Een bord pasta en een glas rode wijn.
'Running is a celebration of life'.
Dat ik heb genoten zal duidelijk zijn. Het landschap is werkelijk magistraal.
Roemenen kunnen voor mij niet meer kapot.
Retezat Maraton is ook een broedplaats voor jonge trailrunners. 'S middags werd er nog een wedstrijd gehouden voor de aanwezige kinderen. En wat te denken van de achtjarige Tudor Zaharie, die even na mij over de finish kwam!
